CHOROBA SCHEUERMANNA (kifoza młodzieńcza)

 

Ryc.1. Sylwetka postawy ciała młodego chłopca a) plecy kifotyczne (choroba Scheuermanna b) plecy prawidłowe.

 

ETIOLOGIA

 

Choroba Scheuermanna (ch. Sch.) jest też nazywana potocznie garbem młodzieńczym. Choroba z grupy jałowych martwic kości. Wspólną cechą wszystkich chorób tej grupy jest obumieranie tkanki kostnej i chrzęstnej bez udziału chorobotwórczych drobnoustrojów.

Przyczyny powstawania w/w choroby są mało poznane. W pojeciu ogólnym choroba ta polega na zahamowaniu prawidłowego kostnienia trzonów kręgów kręgosłupa. Cały proces tyczy się listewek brzeżnych i płytek nakrywowych znajdujących sie na trzonach kręgów. Jest to patologia kostnienia śródchrzęstnego spowodowana nieprawidłowym ukrwieniem tętniczym i żylnym trzonów kręgów, potwierdzona dzięki badaniom JONESA i WISE'A.(1)

Ryc.3.Przedstawienie graficzne skutków procesu chorobowego w stadium zaawansowanym. 

Skutkiem tego procesu choroby mogą prowadzić do zniekształcenia kręgów, postępującym klinowaceniem trzonów, usztywnienia lub zniszczenia krążków międzykręgowych, odcinkowej sztywności kręgosłupa oraz jego zmianie fizjologicznych wygięć.

   

Zdaniem SCHNEIDERA przyczynami powstawania ch.Sch. mogą być:

1) predyspozycja dziedziczna

2) zaburzenia regulacji hormonalnej (przyśpieszenie lub zahamowanie dojrzewania)

3) różnorodne czynniki mechaniczne wpływające na przyśpieszenie procesów degeneracyjnych

Ch. Sch. najczęściej umiejscawia sie w odcinku piersiowym i górnolędźwiowym kręgosłupa lecz czasem zdarza się, że występuje także w odcinku szyjnym lub lędźwiowym.(3,4,5)

Zarys i rozwój kręgów kręgołsupa przebiega w kilku fazach. Zdania dotyczące najwcześniejszych lat powstania (ch. Sch.) są jednak podzielone. Choroba Scheuermanna najczęściej jest diagnozowana między 12-18 rokiem życia (nieco wczesniej u dziewcząt niż chłopców). Niektórzy autorzy jak Krauss i Lindemann uważają, że choroba może się rozwijać już w wieku między 7-9 rokiem życia.(1)

 

EPIDEMIOLOGIA

 

Nadal mało wiemy o częstości występowania w/w choroby w całej populacji. Brocher ocenia ją jako bardzo częstą (podobno co trzeci człowiek jest nią dotknięty). Najczęściej wytępuje postać piersiowo - lędźwiowa. Częściej na tą chorobę chorują chłopcy niż dziewczęta. Badania wykazały, że stosunek ten dla chłopców wyniósł 58% a dla dziewczynek 42%.

Choroba Scheuermanna dotyczy głównie młodzieży w wieku między 12. a 17. rokiem życia

Proces chorobowy trwa z reguły 2-3 lata i więcej.(1,2,3)

OBJAWY

 

Charakterystycznym objawem choroby jest ból w okolicy kręgosłupa, uczucie zmęczenia, pochylanie do przodu, tworzenie się okrągłych pleców i pojawiające się zniekształcenia kości. Ból i nasilenie objawów choroby występuje często po długotrwałym siedzeniu, staniu, a nawet chodzeniu. Dlatego przeciwwskazane jest dłuższe przebywanie w wyżej wymienionych pozycjach (siedzenie przy biurku czy stole, długie spacery, stanie w bezruchu, a nawet długa jazda samochodem). Chorzy na chorobę Scheuermanna większość czasu powinni spędzać w pozycjach odciążających kręgosłup, tj. leżenie na twardym podłożu na plecach czy pływanie (w szczególności na plecach, przeciwwskazane jest pływanie tradycyjną żabką z głową uniesioną nad wodę).
U kobiet bóle mogę nasilać się znacznie podczas miesiączki. Zwiększa się także po wysiłku lub zmęczeniu, głównie przy czynnościach w pozycji pochylonej do przodu, stojącej lub siedzącej.
Ruchomość kręgosłupa stopniowo zmniejsza się, znacznie zwiększają się krzywizny kręgosłupa zniekształcające postawę, powstają przykurcze zgięciowe w stawach biodrowych. Ból bardzo często występuje w odcinku krzyżowym ze względu na tzw. miednicę przeciążeniową i nieprawidłowe, poziome ustawienie kości krzyżowej.
Pogorszenie postawy jest najczęściej pierwszym sygnałem rozpoznawczym.(6)

 

 POSTĘPOWANIE

 

Postępowanie przy tej chorobie polega na stosowaniu głównie profilaktyki. Czas od terminu wykrycia tego schorzenia jest kluczowy, ponieważ objawy mają tendencję progresji do 2-3 lat.

Profilaktyka polega na stosowaniu specjalnie dobranych ćwiczeń oraz zabiegów do stanu indywidualnego pacjenta oraz instruktażu wykonywania czynności dnia codziennego.

 

Lista zabiegów jakie mogę zaoferować:

1. Ćwiczenia indywidualne - dobierane w oparciu o stan pacjenta

2. Masaż klasyczny kręgosłupa (opcjonalnie z kostką lodu)

3. Zabiegi fizykoterapeutyczne (elektroterapia, laseroterapia, magnetoterapia, sonoterapia)

4. Kinesiology taping - plastrowanie dynamiczne

5. Ćwiczenia metodą PNF

6. Trakcja Sandersa na odcinek lędźwiowy kręgosłupa

7. Terapia manualna

 

Dziękuję za uwagę
Mirosław Pura

 

 

Piśmiennictwo:

1. R. Marciniak, Choroba Scheuermanna, PWTN, Seria B nr 202, Wrocław 1979.
2. J. E. BROCHER, Die Scheuermannsche Krankheit und ihre Di.fferentia/diagnose, Benno Schwabe, Basel 1946.
3. Marczyński W. (red.), Ortopedia pediatryczna, Urban & Partner, Wrocław 2009, ISBN 978-83-7609-053-5
4. Spodaryk K., Patologia narządu ruchu, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2002, ISBN 83-200-2567-2
5. Gaździk T. (red.), Diagnostyka w ortopedii, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008, ISBN 978-83-200-3416-5
6. http://pl.wikipedia.org/wiki/Choroba_Scheuermanna